Eustachy Rylski : Obok Julii – DKK

Utworzono: środa, 19 czerwiec 2013

 

Nowa książka Eustachego Rylskiego „Obok Julii" wywołała żywą i ciekawą dyskusję. 

Recenzja autorstwa Pani Zuzanny Mróz:

Twórczość Eustachego Rylskiego przywraca mi wiarę w możliwości kreacyjne polskiej prozy współczesnej. Ostatnia powieść - „Obok Julii"- utwierdziła mnie w tym przekonaniu bynajmniej nie ze względów fabularnych, gdyż jej treść nie jest skomplikowana, niczym nie zaskakuje, a postacie są uproszczone , jednowymiarowe i przerysowane niczym w komiksie. „Dobrzy" mają charaktery nieskazitelne, „źli" straszą od początku do końca. Główny bohater- Janek Ruczaj -reprezentuje typ prowincjonalnego chłopca o nieokiełznanym apetycie na uroki świata, zafascynowanego życiem i swoją piękną fizycznością. Nie ma wątpliwości, że Janek, zadufany we własnej młodości i możliwościach, jakie ona daje, uosabia archetypiczną, stereotypową męskość: silną, brawurową, łasą na ryzyko i niebezpieczeństwo. Młodość, prężność opalonego ciała, które - niczym dobrze nastrojony instrument - służy właścicielowi niezawodnie - to powody zachwytu autora. Dzięki tym właściwościom możemy chłonąć świat wszystkimi zmysłami, smakować jego zapachy i czuć się jak szczęśliwy hedonista. Koniec młodości oznacza nie tylko utratę urody życia, ale, co gorsza, naraża na upokorzenie z powodu słabości i niemocy starego ciała. Starość to skostniałość, schematyczność, a nade wszystko dojmująca brzydota, której nie sposób zatuszować najbardziej młodzieńczym strojem. Stary Jan prawie w niczym nie przypomina dawnego Janka.
Młodość i starość nie są dla Rylskiego ważne jako okresy w życiu człowieka, lecz w jego ujęciu stają się pojęciami filozoficznymi, których celem jest wyrażenie pewnych poglądów na temat ludzkiej kondycji , tak jak wiele lat wcześniej zrobił to Witold Gombrowicz. Zarówno w konstrukcji utworu – schematycznej i uproszczonej - jak również w języku - nasyconym groteską i duchem satyry - widać wyraźny podziw autora dla intelektu i stylu wybitnego poprzednika, któremu zresztą poświęcił zmysłowe opowiadanie „Dworski zapach".
Pozostaje jeszcze pytanie o rolę tytułowej Julii w życiu Janka Ruczaja. Co oznacza wyrażenie „Obok Julii"? Otóż każdy z nas nosi w sobie własną, prywatną mitologię – zespół pojęć, które nas określają i na bazie których organizujemy swoją tożsamość. Najważniejszym mitem w życiu Janka Ruczaja była Julia. Jej cień towarzyszył mu zawsze i wszędzie, dlatego też, gdy jej zabrakło, jego życie też się „rozsypało" i w zasadzie nigdy nie zostało scalone na powrót.
Autor twierdzi, że miał zamiar napisać powieść autobiograficzną, ale ów zamysł nie powiódł się. Być może tak jest ze względu na brak formalnego podobieństwa między Eustachym Rylskim a jego bohaterem. Jednakże, według mnie, omawiany utwór ma cechy autobiograficzne nie w warstwie stricte fabularnej, lecz egzystencjalnej. Przekazuje bowiem uogólnioną prawdę o życiu każdego człowieka, o tym, co w nim jest piękne oraz o tym, co nieuchronne i przerażające. W tym kontekście można umieścić tę powieść obok dzieł wybitnych egzystencjalistów.

Eustachy Rylski urodził się w Nawojowej koło Nowego Sącza, w rodzinie o tradycjach ziemiańskich. Jego przodkowie wywodzili się z Wołynia. Ojciec, żołnierz Armii Krajowej, został rozstrzelany przez Niemców we wrześniu 1944, dwa miesiące przed przyjściem syna na świat.
W wieku 17 lat zatrudnił się w bazie samochodowej w Sobieszowie koło Jeleniej Góry. Nigdy nie skończył studiów. Parał się różnymi zajęciami: był robotnikiem, urzędnikiem, pracownikiem ośrodka kultury, wychowawcą w szkole budowlanej.
Pierwodruk Stankiewicza, pierwszej powieści opowiadającej o losach syna Powstańca Styczniowego, będącego jednocześnie oficerem carskiej armii, oraz jego problemach z odkrywaniem własnej tożsamości, ukazał się w 1983 w "Literaturze" i otrzymał nagrodę tygodnika za debiut roku. Za właściwy debiut pisarza uznaje się natomiast wydanie Stankiewicza w 1984 przez Państwowy Instytut Wydawniczy, wraz z drugą powieścią: Powrót. Teksty 39-letniego Eustachego Rylskiego zyskały uznanie zarówno krytyków, jak i czytelników. Stankiewicza przetłumaczono na włoski, niemiecki, francuski, rosyjski, węgierski i hiszpański. Powrót na rosyjski i francuski. Producenci filmowi kupili prawa do adaptacji obu powieści.
W 1989 Jerzy Koenig zaproponował Rylskiemu pisanie dla Teatru Telewizji. Tak rozpoczęła się jego stała współpraca ze sceną. Jest autorem pięciu sztuk teatralnych, drukowanych również w miesięczniku "Dialog".
Po 20 latach przerwy powrócił do pisania powieści, ukazał się Człowiek w cieniu (2004). Książka zdobyła uznanie i przyniosła Nagrodę im. Józefa Mackiewicza. W 2005 została opublikowana następna powieść pod tytułem Warunek, za którą Rylski został nominowany w 2006 do Nagrody Nike, Śląskiego Wawrzynu Literackiego i Angelusa.

Odsłony: 8647