Andrzej Bobkowski – chuligan wolności – ze zbiorów Instytutu Literackiego w Paryżu – Galeria "Format"
Kim był ten kontrowersyjny pisarz, wieczny tułacz, niepoprawny awanturnik, który zafascynował największe umysły polskiej emigracji, a do dziś nie zaistniał w powszechnej świadomości? Kimś, obok kogo nie można było przejść obojętnie.
Bobkowski albo kogoś oczarował od pierwszego spotkania albo zirytował. Mogło być też odwrotnie: najpierw zirytował, potem zachwycił. W grę wchodziły niemal tylko te dwie postawy. Nic pomiędzy. To samo dotyczy jego twórczości.
Andrzej Bobkowski (1913-1961) - pisarz i eseista, niemal całe dorosłe życie przeżył poza Polską -najpierw we Francji, potem w Gwatemali.
Jest autorem kultowego dziennika - SZKICÓW PIÓRKIEM - które opublikował Instytut Literacki w Paryżu w 1957 roku. "To jedna z najważniejszych książek opublikowanych przez Instytut. I to nie tylko ze względu na jej wartości literackie, ale także z powodu zawartych w niej bardzo interesujących refleksji dotyczących oceny sytuacji politycznej po przegranej wojnie" - podkreślał Jerzy Giedroyc.
Napisał też sztukę teatralną CZARNY PIASEK (1959) oraz sporo opowiadań, szkiców i notatek rozsianych po różnych czasopismach. Jego utwory prozą ukazywały się nie tylko w paryskiej Kulturze i londyńskich Wiadomościach, ale również w prasie krajowej. W latach 40. publikował m.in. w Tygodniku Powszechnym, Dziś i Jutro, Twórczości i Nowinach Literackich. W 1970 roku nakładem Instytutu Literackiego w Paryżu wyszedł tom szkiców i opowiadań COCO DE ORO, gdzie trafiły teksty zamieszczane w Kulturze.
W 2001 roku ukazał się wybór z tekstów pisarza Potłuczona mozaika. Andrzeja Bobkowskiego myśli o epoce. Wybór korespondencji z Anielą Mieczysławską w 2003 roku wydało Wydawnictwo Ruta. W ostatnich latach w Bibliotece Więzi ukazały się: Z dziennika podróży, Listy do Tymona Terleckiego i Zmierzch. Wydawcy planują kolejne edycje z twórczością Boba.
Proza tego autora nie straciła na aktualności – mówi Agnieszka Mitkowska, współorganizatorka ekspozycji. – Niedawno usłyszałam od młodej osoby, że niepotrzebne jej są poradniki tłumaczące, jak żyć. O tym dowiaduje się od Andrzeja Bobkowskiego.
Duży fragment wystawy poświęcony jest Barbarze z Birtusów Bobkowskiej, żonie Andrzeja. Byli sobie przeznaczeni. Zawsze pozostawała w jego cieniu, ale była jego wielką miłością i podporą. Jerzy Giedroyc wspominał, że to było idealne małżeństwo. Dla przyjaciół i uczniów Andrzeja z klubu aeromodelistów po jego śmierci tłumaczyła m.in. fragmenty Notatnika modelarza, Czarny piasek, Lourdes i esej Czapskiego Querido Bob.
Basia przeżyła męża o 21 lat. Mimo próśb i nalegań rodziny nigdy nie wyjechała z Gwatemali. Nie chciała opuścić małego domku, gdzie mieszkali: Tu wszystko jest pełne Jędrka i naszego wspólnego życia – mówiła. Barbara Bobkowska zmarła w 1982 roku, została pochowana obok męża.
Komunistyczna cenzura skutecznie wykreśliła pisarza ze świadomości Polaków. Teraz przyszedł czas odkrywania Bobkowskiego na nowo. Naprawdę warto !
Wystawie towarzyszą również flimy:
La douce France – O Andrzeju Bobkowskim cz.1 – reż. Maciej Nowicki (czas trwania 40 min.)
Zawiedziony kochanek Europy – O Andrzeju Bobkowskim cz.2 – reż. Maciej Nowicki (czas trwania 40 min.)
Szkice piórkiem – monodram w wykonaniu Krzysztofa Gosztyły – reż. Jerzy Zalewski (czas trwania 35 min.)
W wernisażu uczestniczyła Joanna Podolska, która wraz z Agnieszką Mitkowską z Towarzystwa Opieki nad Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu, stworzyła scenariusz wystawy.
Joanna Podolska opowiedziała o swoich kolejnych etapach odkrywania tego fascynującego pisarza i człowieka. Po raz pierwszy zetknęła się ze Szkicami piórkiem już w trakcie studiów. To zauroczenie zaowocowało pracą magisterską nt. Andrzeja Bobkowskiego i Józefa Czapskiego. Potem powróciło pod wpływem, opublikowanych w roku 1997, listów z Jerzym Giedroyciem. Wtedy konsekwentnie zaczęła docierać do różnorodnych materiałów źródłowych, nawiązała kontakt z rodziną i znajomymi. W Krakowie poznała Marię Stawską (starszą siostrę Basi – żony Andrzeja) i kuzyna – pojawiły się nowe fakty, listy, zdjęcia. W 1999 roku przeprowadziła wywiad z Jerzym Giedroyciem. Redaktor uznawał autora Szkiców piórkiem za wspaniałego, lojalnego współpracownika, cenił go przede wszystkim jako człowieka.
Wiele materiałów i niezapomnianych wzruszeń przyniosły podróże. Odwiedziła Wilno (skąd pochodziła matka), Wiener Neustadt (w Austrii, gdzie się urodził), Paryż, Nowy York i wreszcie Gwatemalę. Ten kraj, mimo wszechobecnej biedy i skrajnego z drugiej strony bogactwa, potrafi zachwycić – urzeka pięknem przyrody. To tu w Gwatemali Bob zajął się modelarstwem lotniczym, stworzył hobby shop i klub, do którego przychodzili młodzi entuzjaści tego sportu. Ci, obecnie siedemdziesięcioletni „chłopcy” nie zapomnieli swojego guru. Dzięki nim mogło do Polski wrócić całe mnóstwo pamiątek. Przy okazji zainspirowanych przez Joannę Podolską, w trakcie wystawy w Królewskich Łazienkach, 95 urodzin Andrzeja Bobkowskiego – bracia Julio i Fernando Quevedo odebrali Medale Zasłużony dla Kultury Polskiej.
Joanna Podolska jest absolwentką Uniwersytetu Łódzkiego. Ukończyła filologię polską i teatrologię. Dziennikarka Gazety Wyborczej. Stypendystka Fundacji Kościuszkowskiej, Fundacji Marshalla i Fundacji Journalists in Europe. Prowadzi zajęcia dla studentów specjalizacji dziennikarskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego.
Pani Joanno – pięknie dziękujemy za interesujące spotkanie i czekamy na książkę o Andrzeju Bobkowskim.
Odsłony: 3698
